Przedstawienia ubioru romskiego w ujęciu historycznym, materiały dokumentalne pochodzą ze zbioru Muzeum Kultury Romów w Warszawie.
Poniższa kolekcja oryginalnych pojedynczych odbitek fotograficznych, fotografii masowo publikowanych na kartach pocztowych i w prasie, prac graficznych (w tym drzeworytniczych starodruków), rysunków i malarstwa – prezentuje strój kobiet romskich z całym ich zróżnicowaniem chronologicznym (od połowy XVI w. do początku w. XX), geograficznym (od Rosji i południowych Bałkanów po hiszpańską Andaluzję) i kulturowym (Romowie osiadli, wędrowni, Lowarzy, Kalderasze, Cale, Ruska Roma i inne grupy). To przede wszystkim strój domowy, codzienny, a jeśli świąteczny – czy estradowy, to ściśle związany z obowiązującym w danej grupie kanonem i zwyczajem. Nawet jeśli, jak w przypadku Romów osiadłych, strój ten był bliski wzorom nie-romskch sąsiadów, to zawsze jednak nieco odmienny, charakterystyczny i odróżniający się fasonem, szczegółem, ozdobą. W niektórych przypadkach, szczególnie grup nomadycznych, detale stroju pozwalają też bezbłędnie określić przynależność grupową, tym samym zwalniając Romów z konieczności werbalnego określania własnej przynależności – dzięki tym detalom – inni Romowie natychmiast wiedzą z kim mają do czynienia.
Strój codzienny Romów, szczególnie kobiet, poddany jest oczywiście regułom zwyczaju, w przypadku grup o tradycjach nomadycznych, także regułom prawa zwyczajowego. Zwyczaj i prawo nakazują skromność ubioru, zakrycie dolnej części ciała długą, szeroką spódnica, często uzupełnioną o wierzchni fartuch, związanie włosów, często przykrycie ich chustą.
Andrzej Grzymała-Kazłowski
Dofinansowano ze środków KPO. GRANTY 2024. A2.5.1: Programu wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju.
