Krystyna Markowska

Fot. Chat Evans Wyatt

Krystyna Perła Markowska, z domu Wiśniewska, urodzona w Otwocku, pochodzi z grupy Polska Roma. Wychowana w tradycyjnej rodzinie romskiej w Sulejówku, koło Warszawy. Muzyka towarzyszy jej rodzinie od najmłodszych lat. Jako dziecko przysłuchiwała się zespołowi wujów, którzy zarobkowo grali na weselach. Razem z pozostałą trójką rodzeństwa tworzyła grupę muzyczną umilającą początkowo uroczystości rodzinne, a z czasem szkolne. Muzyka stała się częścią życia całej rodziny. W szkole średniej najstarszy brat Andrzej stał się na pewien czas wokalistą cygańskiego zespołu „Czarne Perły” w Łodzi, a w latach 80. był członkiem zespołu „Kris Romano” również w Łodzi. Młodszy z braci gitarzysta przyłączył się do szkolnego zespołu rockowego. Miejscem kulturalnym dla Sulejówka była Jednostka Wojskowa, w której prócz osiedla, szkoły, sklepów było niewielkie centrum kultury. Tym sposobem Krystyna Markowska wraz z pozostałym rodzeństwem trafili pod skrzydła Jednostki i z muzykami wojskowymi tworzyli zespół grający różną muzykę rozrywkową.

Fot. prywatne archiwum Krystyny Markowskiej

Pod koniec lat 80. Perła przeprowadziła się z rodziną do Łodzi, poszukując własnej ścieżki muzycznej. Po ukończeniu szkoły średniej muzykowała w rodzinnych zespołach. Od 1997 r. jest związana z Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce.

Przełomem w życiu Krystyny Markowskiej był udział w I Międzynarodowym Festiwalu Piosenki i Kultury Romów w Ciechocinku w 1997 r., gdzie otrzymała wyróżnienie za najpiękniejszy głos festiwalu.

Nagroda zachęciła Perłę do rozwoju swojej działalności muzycznej i wraz z mężem założyła zespół muzyczny „Perła i Bracia”. Dzięki współpracy z Bałuckim Ośrodkiem Kultury „Lutnia” udało się im zaistnieć w środowisku muzycznym Łodzi, a z czasem i w kraju.

Fot. prywatne archiwum Krystyny Markowskiej

Na zdjęciu od lewej osoby siedzące: Grażyna i Krystyna Markowskie, osoby stojące : Delfina Wiśniewska, Krzysztof Kociszewski, Zdzisław Markowski, Piotr Przybył, Radosław Wróbel, Maria Markowska

Zespół „Perła i Bracia”, którego liderem jest Krystyna Perła Markowska, skupia muzyków z Łodzi i okolic. Wkład muzyków, instrumentalistów jest znaczący dla muzyki, którą grają. W repertuarze słychać stare tradycyjne melodie czasem w niezmienionej formie, a czasem zaaranżowane w nowy sposób. Etniczna muzyka miesza się z elementami jazzu, co daje niepowtarzalne brzmienie zespołu. W miarę potrzeb i wymogów organizatorów wydarzeń kulturalnych, zespół powiększa się także o tancerki, którymi są córki Krystyny oraz jej wychowanice, byłe członkinie dziecięcej grupy „Patria”, której Markowska była założycielką.

Fot. prywatne archiwum Krystyny Markowskiej

Krystyna Perła Markowska jest certyfikowanym instruktorem tańca i muzyki tradycyjnej Romów z podstawą uprawnień pedagogicznych, badaczem terenowym, wieloletnim koordynatorem projektów rządowych i unijnych.

W latach 1998-2003 w Bałuckim Ośrodku Kultury prowadziła zajęcia muzyczno-taneczne z dziećmi, organizowała cykliczne spotkania integracyjne pn. „Jestem twoim bratem”oraz „Muzykujące rodziny romskie”.

Poza działalnością muzyczną w latach 2004-2013 była koordynatorem zadań w ramach Programu na Rzecz Społeczności Romskiej w Polsce, dzięki któremu zostały utworzone świetlice integracyjne dla dzieci i młodzieży w Piotrkowie Trybunalskim, Sulejówku, Skierniewicach, Łodzi oraz Konstantynowie Łódzkim.

Dzięki współpracy ze środowiskiem artystycznym i oświatowym, od 2005 r. Krystyna Markowska realizuje projekty kulturalne chcąc przybliżyć muzykę tradycyjną i obecnie tworzoną sztukę. Jednym z takich działań jest coroczny festiwal organizowany w Łodzi „Z wiatrem we włosach”, który z czasem przybrał nazwę „Cztery strony świata”. W czasie festiwalu prezentowane są różne style muzyczne, poezja, rzeźba i malarstwo.

Fot. prywatne archiwum Krystyny Markowskiej

W latach 2012-2013 dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji realizowała projekt mający na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz rozwój języka pod nazwą: “Poszukiwania i archiwizacja wspomnień i muzyki Romów “.

Efektem projektu był opracowanie zebranego materiału i nagranie płyty zespołu z tradycyjnymi pieśniami Romów.

Bardzo ciekawym doświadczeniem dla Perły były warsztaty z dziećmi, prowadzone w latach 2007-2009 w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Warszawie w dzielnicy Praga Południe oraz warsztaty muzyczne „Romano Hip-hopo”, które zostały zrealizowane przez Fundację Dom Kultury w Warszawie.

Od 2005 r. wspiera realizację Ogólnopolskiego Konkursu stypendialnego dla uzdolnionych uczniów romskich, którego celem jest udzielenie wsparcia dzieciom i młodzieży pochodzenia romskiego z całego kraju.

W 2015 r. za pracę na rzecz społeczności romskiej została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, przyznanym przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polski, Bronisława Komorowskiego.

Fot. prywatne archiwum Krystyny Markowskiej

http://catv.retsat1.com.pl/wrobel/perla/srodek/galeria/zapiecek/3.jpg

Szkolenia i warsztaty:

2000-2013 – Łódzki Dom Kultury (Centrum kulturalne w Łodzi) – udział w cyklicznych warsztatach muzyki i tańca prowadzone przez: choreografkę, tancerkę Bogumiłę Delimatę, choreografkę tancerkę Rossitę Kriukowską Hoffman, tancerkę Ghiocel Floricę, choreografkę, primabalerinę Teatru Wielkiego w Łodzi Edytę Wasłowską, muzyka i wykładowcę w PWSTFiT w Łodzi Aleksandrę Dąbrowską

2006 – SWPS w Warszawie – Romowie, tradycja i obyczaje – warsztaty

2013 – WSP w Łodzi – podstawy pedagogiki

2013 – Wojewódzka i Miejska Biblioteka w Gdańsku „Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur”

Udział w audycjach radiowych , telewizyjnych i innych: wielokrotne wywiady w Radio Łódź i Radio „Ethnos” nt. mniejszości romskiej w Polsce i Europie – obyczaje i tradycje

Polskie Radio – „Radio dla ciebie” – audycja „Moje pasje”

Stacja TVN „Jesteśmy różni, jesteśmy równi”, spot reklamowy

Stowarzyszenie „Prom”- „ Jedni z wielu”- sesja zdjęciowa promująca znanych Romów

Dokonania muzyczne:

2000 – nagranie płyty „Kolczyki”

2005 – nagranie płyty „Wiązanka”

2009 – nagranie płyty „ Fiołki” i „Dziawas”

2012 – nagranie płyty „Dziki ptak”

2014 – udział w nagraniach płyty „Phurane gila”

2020 – nagranie płyty „Szpery”