„Kultura Romów jest jedną z polskich kultur tradycyjnych najbardziej narażonych na znikanie. W różnych zakątkach Polski kultura Romów jest różna, z uwagi na to, że mieszkają tam grupy o innej historii, o innej trasie wędrówek przed osiedleniem. Jej cechą wspólną natomiast jest to, że jest przekazywana ustnie z pokolenia na pokolenie. Przekaz ustny ulega zapomnieniu lub przekształceniu w kolejnym pokoleniu, dlatego ważny jest jego zapis, udokumentowanie zarówno tradycji, jak i współczesności”.
Perła Krystyna Markowska, Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce.
“Romano kalendarzo” jest zapisem kultury Romów i edukowaniem o tej kulturze tradycyjnej w sposób nowoczesny i przystępny – poprzez kalendarz online opierający się na najbardziej popularnym kalendarzu na świecie, czyli kalendarzu gregoriańskim. W praktyce kalendarz jest pierwszym w historii polskich Romów kalendarzem: zapisem ważnych dat. Przy okazji opisuje i tłumaczy zagadnienia związane z romskimi tradycjami, interesujące zarówno dla Romów, jak i nie-Romów.
W powstającym właśnie Kalendarzu są wszystkim święta chrześcijańskie oraz rocznice wydarzeń, głównie tragicznych, związanych z Zagładą. Są też radosne święta, takie jak Międzynarodowy Dzień Języka Romskiego czy Międzynarodowy Dzień Romów.
Celem „Kalendarzo Romano” jest zebranie i dokumentacja informacji o ważnych wydarzeniach i świętach obchodzonych przez polskich Romów, również w kontekście światowym, udokumentowanie ich i opisanie w sposób czytelny dla przeciętnych odbiorców, Romów i nie-Romów. Powstanie dokument jedyny w swoim rodzaju, artefakt i źródło rzetelnych informacji o Romach i ich kulturze współczesnej oraz dziedzictwie kulturowym, opowiedziany przez nich samych.
Napisany i zredagowany przez Romów, zostanie wydany już na jesieni 2023 r. w pięknej szacie graficznej, z ilustracjami autorstwa jednego z najciekawszych artystów młodego pokolenia, Krzysztofa Gila. Będzie unikatową dokumentacją romskiej tradycji, dotąd niezapisanej. Dzięki formie cyfrowej kalendarz będzie mógł pomieścić nieskończoną wręcz liczbę linków oraz być z roku na rok rozwijany.
Redaktorką naczelną „Romano kalendarzo” jest Agnieszka Caban, kulturoznawczyni, doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego w Szkole Doktorskiej Nauk o Kulturze i Religii, badaczka kultury mniejszości narodowych i etnicznych, specjalistka w zakresie wielokulturowości, wieloletnia działaczka na rzecz społeczności romskiej. Wykładowczyni i trenerka z zakresu mniejszości narodowych i etnicznych, w szczególności historii, kultury Romów, komunikacji międzykulturowej, antydyskryminacji, Self-Advocacy i in. Laureatka nagrody im. Heleny Radlińskiej dla animatorów społecznych (wyróżnienie specjalne w 2014 roku). Autorka licznych artykułów, raportów, redaktorka książek i czasopism. Wiceprezeska Radomskiego Stowarzyszenia Romów „Romano Waśt” (2009 – 2020). Kierowniczka oddziału Muzeum Dialogu Kultur w Muzeum Narodowym w Kielcach (2017 – 2019). Obecnie związana z Fundacją Dom Kultury (członkini Rady Programowej) oraz szefowa fundacji „Dom na pograniczu”.
Autorem szaty graficznej jest znany romski artysta wizualny Krzysztof Gil. W swoich pracach do kalendarza wykorzystuje tradycyjne romskie grafiki pochodzące ze zbiorów Muzeum Kultury Romów w Warszawie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
